Lời giới thiệu

Bộ giáo trình về luật dân sự, phần chung, dự kiến bao gồm 2 tập. Trong tập thứ nhất, các vấn đề được giải quyết mang tính tổng quan; tập thứ hai tập trung làm rõ lý thuyết chung về nghĩa vụ. Các vấn đề liên quan đến bảo đảm thực hiện nghĩa vụ, các hợp đồng thông dụng, thừa kế và quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, theo cách tiếp cận của giới luật học ở các nước tiên tiến, được coi là các vấn đề đặc thù, thuộc phần riêng của luật dân sự, và là chủ đề của các nghiên cứu chuyên biệt.  

Trong tập thứ hai này, tác giả tập trung đặt và giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến nghĩa vụ ở góc độ pháp luật dân sự. Được hiểu là quan hệ giữa hai chủ thể, lần lượt được gọi là bên có nghĩa vụ và bên có quyền. 

Tập sách là sự hình dung bức tranh cuộc sống pháp lý của quan hệ nghĩa vụ từ lúc phát sinh cho đến khi chấm dứt.

Các căn cứ xác lập nghĩa vụ được nhìn nhận trên cơ sở tôn trọng cách tiếp cận của người làm luật đồng thời có vận dụng các thành tựu trong khoa học luật của các nước tiên tiến. Nghĩa vụ hình thành từ hai nguồn chính là hợp đồng và các sự kiện pháp lý có tác dụng xác lập nghĩa vụ ngoài ý muốn của chủ thể. Bên cạnh đó, các quan hệ gần như hợp đồng và cam kết đơn phương được ghi nhận là các nguồn nghĩa vụ đặc biệt. Thứ tự các căn cứ xác lập nghĩa vụ được ghi nhận trong giáo trình được thiết lập theo tiêu chí về mức độ gắn bó giữa ý chí và quan hệ nghĩa vụ. Có nghĩa vụ gắn chặt với ý chí, là nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng; có nghĩa vụ cũng gắn với ý chí, nhưng ở độ chặt kém hơn, là nghĩa vụ phát sinh từ các quan hệ gần như hợp đồng hoặc cam kết đơn phương; có nghĩa vụ hoàn toàn không nằm trong mong muốn của bên có nghĩa vụ, là nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.

Dù hình thành từ nguồn nào, thì nghĩa vụ chịu sự chi phối của một chế độ pháp lý chung. Việc thực hiện nghĩa vụ được điều chỉnh bởi một bộ quy tắc chặt chẽ và phức tạp, cần được phân tích cặn kẽ theo các phương pháp khoa học cho phép nhìn nhận mối quan hệ giữa các chủ thể một cách rõ ràng. Mặt khác, được hiểu là một loại quyền tài sản, nghĩa vụ có thể lưu thông trong cuộc sống dân sự theo nhiều  phương thức đa dạng. Việc chấm dứt nghĩa vụ cũng theo các căn cứ được luật xác định rõ. 

Trong quá trình biên soạn, tác giả đã tham khảo nghiêm túc các giáo trình luật dân sự của các cơ sở đào tạo luật cả trong và ngoài nước, cũng như các công trình nghiên cứu chuyên khảo và các bài viết của các chuyên gia luật có uy tín trong và ngoài nước. Tác giả cố gắng tiếp thu kinh nghiệm của các nhóm tác giả đi trước, đồng thời nỗ lực tạo ra bản sắc khoa học của giáo trình luật mang tên tuổi Trường Đại học Mở - TP Hồ Chí Minh.

Tuy nhiên, chắc chắn công trình này vẫn còn nhiều khiếm khuyết cả về hình thức và nội dung, cần có thời gian để khắc phục. Tác giả rất mong nhận được sự thông cảm và rất cám ơn sự góp ý của những người đọc có quan tâm, để công trình có điều kiện được hoàn thiện về sau.  

Tác giả