MỤC TIÊU HỌC LIỆU
Tài liệu học tập Kỹ thuật lập trình được sử dụng trong giai đoạn đại cương, dành cho sinh viên khoa Công nghệ thông tin. Nội dung tài liệu nhằm giải thích chi tiết lý thuyết về các kỹ thuật lập trình sử dụng mảng, đệ quy, con trỏ, chuỗi ký tự, kiểu dữ liệu cấu trúc và cách nhập/xuất dữ liệu từ tập tin căn bản. Mỗi nội dung đều có ví dụ minh họa và bài tập thực hành áp dụng, giúp sinh viên nắm vững lý thuyết và vận dụng lý thuyết để giải quyết một số bài toán cơ bản.
CẤU TRÚC HỌC LIỆU
Nội dung tài liệu trình bày các kỹ thuật lập trình với dữ liệu có kiểu mảng, kiểu chuỗi, kiểu cấu trúc, cách đọc dữ liệu từ tập tin, ghi dữ liệu ra tập tin. Bên cạnh đó, tài liệu trình bày kỹ thuật lập trình đệ quy và các thao tác với biến con trỏ, sử dụng biến con trỏ để cấp phát bộ nhớ động. Tài liệu được biên soạn thành 6 chương:
Chương 1: Mảng. Chương này trình bày kỹ thuật sử dụng mảng một chiều để lưu trữ dữ liệu dạng danh sách và sử dụng mảng hai chiều để lưu dữ liệu dạng bảng, cách khai báo và khởi tạo biến mảng, nhập dữ liệu và xuất dữ liệu trong mảng, các thao tác với mảng như tìm phần tử lớn nhất, nhỏ nhất, tính tổng.
Chương 2: Đệ quy. Chương này trình bày định nghĩa đệ quy, hàm đệ quy, phân loại đệ quy và một số bài toán đệ quy. Cuối chương so sánh cách giải quyết vấn đề bằng vòng lặp và bằng đệ quy.
Chương 3: Con trỏ. Chương này trình bày khái niệm con trỏ, kỹ thuật sử dụng con trỏ để cấp phát, sử dụng và giải phóng bộ nhớ động, dùng con trỏ để cấp phát mảng một chiều và mảng hai chiều, cách truyền con trỏ cho hàm và trả về con trỏ từ hàm.
Chương 4: Chuỗi ký tự. Chương này trình bày hai cách lưu trữ dữ liệu chuỗi trong ngôn ngữ C++: C-string và class string, cách nhập và xuất dữ liệu chuỗi, một số kỹ thuật cơ bản trên chuỗi như truy cập ký tự trong chuỗi, truy cập chuỗi con, tìm kiếm trong chuỗi... Cuối chương trình bày một số hàm thư viện dùng với dữ liệu chuỗi.
Chương 5: Kiểu dữ liệu cấu trúc. Chương này trình bày hai kỹ thuật tạo một kiểu dữ liệu cấu trúc: dùng struct và class; sự liên hệ giữa kiểu dữ liệu cấu trúc với mảng và con trỏ; cách định nghĩa hàm và các phép toán trên dữ liệu cấu trúc. Cuối chương so sánh sự khác nhau giữa struct và class.
Chương 6: Nhập/Xuất từ tập tin. Chương này trình bày khái niệm về hai loại tập tin: tập tin văn bản và tập tin nhị phân; kỹ thuật lập trình với dữ liệu được nhập/xuất từ tập tin. Cuối chương trình bày một số hàm thư viện dùng để thao tác với tập tin.
MỤC TIÊU MÔN HỌC
Môn "Kỹ thuật lập trình" cung cấp cho sinh viên những kiến thức tiếp theo môn "Cơ sở Lập trình" và có liên quan trực tiếp đến các môn học khác trong chương trình đào tạo, rèn luyện cho người học các kỹ năng lập trình cơ bản nhất mà một lập trình viên chuyên nghiệp cần phải có để có thể ứng dụng vào việc xây dựng các phần
mềm thực tế. Môn học sử dụng ngôn ngữ lập trình C++.
Về kiến thức:
• Mô tả kiểu dữ liệu mảng, chuỗi và trình bày các thao tác với dữ liệu kiểu mảng, chuỗi.
• Định nghĩa kiểu dữ liệu cấu trúc, trình bày các thao tác với dữ liệu có kiểu cấu trúc.
• Trình bày khái niệm đệ quy và các loại đệ quy.
• Mô tả biến con trỏ và các phép toán với con trỏ.
• Mô tả các bước đọc dữ liệu từ tập tin và ghi dữ liệu ra tập tin.
Về kỹ năng:
• Sử dụng mảng, chuỗi, và tạo kiểu dữ liệu cấu trúc để lưu dữ liệu trong chương trình.
• Lập trình để thực hiện các thao tác với dữ liệu mảng, chuỗi, các thao tác trên dữ liệu có kiểu cấu trúc.
• Lập trình đệ qui để giải quyết những bài toán phức tạp thay vì sử dụng vòng lặp.
• Sử dụng con trỏ để cấp phát bộ nhớ động trong chương trình, truyền con trỏ cho hàm và nhận kết quả trả về của hàm là con trỏ.
• Lập trình truy xuất tập tin để đọc dữ liệu và ghi dữ liệu ra tập tin.
Về thái độ:
• Có thái độ học tập tích cực, tinh thần làm việc nghiêm túc, trung thực.
• Có tinh thần không ngừng tự học, luôn cập nhật kiến thức mới.
YÊU CẦU ĐỐI VỚI NGƯỜI HỌC
Để có thể tiếp nhận kiến thức trong tài liệu nhanh chóng và hiệu quả thì người học nên nắm vững môn cơ sở lập trình, thường xuyên rèn luyện kỹ năng lập trình bằng ngôn ngữ C++.
CÁCH TỰ HỌC CUỐN SÁCH NÀY
Để sử dụng sách này tự học, người học cần có kiến thức cơ bản về lập trình bằng ngôn ngữ C++. Trong từng chương, người học nên đọc mục tiêu chương, nắm vững các khái niệm, cú pháp trong C++ và thuật toán giải quyết vấn đề; sau đó cài đặt chương trình ví dụ. Người học nên đọc phần tóm tắt chương để hệ thống lại kiến thức. Sau khi thực hành các bài tập có hướng dẫn, người học tự lập trình để giải quyết tất cả các bài tập còn lại. Chương 6, đọc và xuất dữ liệu tập tin, có thể học song song với các chương khác.
LỜI CẢM ƠN
Chúng tôi chân thành gởi lời cám ơn đến quý thầy, cô Khoa Công nghệ thông tin và Ban học liệu trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho chúng tôi hoàn thành tài liệu học tập này. Mặc dù chúng tôi đã rất nỗ lực trong quá trình biên soạn tài liệu nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tôi rất mong
nhận được những góp ý quý báu từ quý độc giả. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng gửi theo địa chỉ email:
• thai.lh@ou.edu.vn
• tramanh.nguyen@ou.edu.vn.
Nhóm biên soạn
Lê Hồng Thái, Nguyễn Thị Trâm Anh